کد مطلب:31200 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا مجازات افراد شقاوتمند در عالم برزخ تا قيام قيامت با عدل الهي منافات ندارد؟

در ابتدا بايد دانست كه هر انساني طبق اعمالي كه انجام داده، مجازات و پاداش ميبيند و بر كسي ظلم روا نميشود. در مورد عالم برزخ بايد توجه داشت كه در آن جا مسئله زمان مطرح نيست، يعني چنين نيست كه انساني اگر در زمانهاي گذشته از دنيا رفته است، در عالم برزخ، از نعمت يا عذاب بيشتري نسبت به انسانهايي كه در آينده از دنيا ميروند، برخوردار باشد. اصولاً در آن عالم ظرف زمان وجود ندارد، مانند انساني كه به خواب ميرود، گاهي شايد يك شبانه روز هيچ خوابي نبيند و بعد از بيداري ميپندارد كه تنها چند دقيقه خوابيده است، مانند داستان اصحاب كهف اما گاهي انسان در عرض چند دقيقه خوابهايي ميبيند كه اگر بخواهد در عالم مادي اتفاق افتد، به ساعتهاي بسيار نياز دارد. بنابر اين ميتواند انساني در عالم برزخ به اندازه كار نيك و بد ، پاداش و كيفر ببيند و ديگر هيچ احساسي نداشته باشد.

از جمع بندي مجموع روايات به اين نكته مهم ميرسيم كه همه مؤمنان و كافران در بهشت و دوزخ برزخي قرار ندارند، بلكه از احاديثي كه در آن عبارت ما خص الايمان و ما حض الكفر محضاً(1) و هم چنين محض الايمان و محض الكفر (2) است، استفاده مي شود كه تنها سودمداران ايمان و كفر و ستم از نعمت ياعذاب برزخي بهره ميگيرند و ساير مؤمنان و كافران معمولي از عذاب يا نعمت بيبهره اند و فقط عذاب يا بهرهوري روحي دارند.(3)

كافران محض كساني هستند كه در راه گسترش هدفهاي كفر جهاني و ريشه كن ساختن مبادي ايمان، شب و روز به تلاش مذبوحانه دست ميزند. سرنوشتنهايي اين افراد به آنان در عالم برزخ، ابلاغ ميشود و به عذابهاي ابدي، مژده داده ميشوند. و تا روز قيامت در بدترين وضع روحي و گاه عذابهاي جسمي واقع ميگردند. اين امر با عدالت الهي منافات ندارد، زيرا عذاب نتيجه طبيعي اعمال ايشان است و بر اساس تجسم اعمال، صورت عمل كفر دائمي، عذاب دائمي است.

بنابر اين انسانهاي متوسط اصلاً حيات برزخي براي آنها قابل درك نيست و مانند يك خواب طولاني براي آنها است، يا به انداز? اعمالي كه انجام دادهاند، درك ميكنند و در لذت يا عذاب خواهند بود. مسئله زمان كه در دنيا وجود دارد، در آن عالم منتفي است. منتفي بودن زمان را انسان در دنيا، در حال خواب ميتواند تجربه كند.

در عين حال ميتوان گفت گاهي ديدن عذاب در عالم برزخ، باعث پاك شدن انسان در آن عالم شده و با برپايي قيامت ، چنين انساني هيچ گناهي نداشته و وارد بهشت ميشود، اما فردي كه مجازات عمل خود را در عالم برزخ ببيند يا مقدار مجازات او در عالم برزخ، مطابق با سنگيني اعمال ناپسند او نباشد، همچنان بايد پس از برپايي قيامت، به مجازات اعمال خود برسد و در صورت پاك شدن روانه بهشت شود.

پس در هر حال، ميزان عدل الهي در مورد همه انسانها رعايت ميشود.

پي نوشت:

1 - بحار الانوار ج 6 ، ص 253 و ج 58 ص 81 و تصحيح الاعتقاد شيخ صدوق ص 88.

2 - كافي ، ج 3، ص 235، باب المسأله في القبر؛ من لا يحضر الفقيه، ج 1، ص 178.

3 - محمد باقر شريعتي سبزواري، معاد در نگاه عقل و دين، ص 310.